Lavinya Dergisi

ZÜĞÜRT TESELLİSİ
Nurten K. TOSUN

Rakamlardan öykülere yolculuk. Kalem, kağıt, düş ve pamuk şeker eşliğinde...

Elde ettiği önemsiz bir şeyin, elde edemediği önemli şeyleri aratmadığını beyan ederek insanoğlunun kendini avutma şekline; “Züğürt tesellisi” denilmektedir. Halk arasında sıklıkla kullanılan züğürt kelimesinin ise sözlük anlamı; fakirdir. Dilimize Ermeniceden geçtiği bilinmektedir. Hayatın sürprizlerle dolu olduğu bu diyarda kimisinin sırtındaki küfenin taş yerine, elmaslarla dolduğu görünmektedir. Bir diğerininse çoğunlukla yandan baktığı gözlenmektedir. Trajedi taşıyan anlamlar, sözcükler, tarih ve tekerrürü hatırlatmaktadır. Nihayetinde tesellinin cümlesi bellidir: ”Taşta, elmasta objedir.” Paha, sadece rakamlalar ile yapılmamaktadır. Zira para kıymetli olsa da saadetin ondan ibaret olduğu yanlış bir değerdir. Aşkta, işte, arkadaşlıkta, günlük rutinde kazananlar kulübündekiler sadece zenginler değildir. Tekdüzelik, acı, rekabet yaşamın kendisidir. Cüzdanın kalınlığı bu gerçeği değiştirmemektedir. Gidenin ardından sarf edilen: “Gözünün üstünde kaşı vardı.” ile başlayan sitemlerin temeli tesellinin kendisidir. Konu üzerine nice hikâyeler yazılır, çizilir. Merkebini kaybeden Nasrettin Hoca da bir gün hem arar, hem şükreder sesli söylenir: “Arıyorsun iyi, fakat neden şükrediyorsun?” sorusuna verdiği cevap da komiktir: “Nasıl şükretmeyeyim, ya üstünde ben de olsaydım da beraber gitseydim.” Mübalağa sanatı ile tesellinin birleşimidir. “Dağınıklar zekidir.”, “Bekârlık sultanlıktır.”, “Yalnızlık güç verir.”, “Acı deneyim iyidir.”, “Kaybetmedim, vazgeçtim.”, “Ruhumuz genç.”, “Zaman ilaçtır.”, “Mühim olan insanlık.”, “Kumarda kaybeden aşkta kazanır.” gibi birçok sözcük de züğürt tesellisi değil midir? Her biri ilmek ilmek, kelime haznemize yerleşmiştir. Belki de züğürt tesellisi hoştur, bireyin motivasyonunu sağlar. Kim bilir? Züğürt denilince Türk mizahının en iyiler listesinde yer alan Züğürt Ağa’ya da değinmek gerekir. Züğürt Ağa, züğürt kalmıştır, elinden her şeyi gitmiştir. Yine de teselliye tutunmayı seçmiştir. İnsan tuhaf bir şekilde başarıdan değil, başarısızlıktan ders almayı seçmiştir. Bunun nedeni “Züğürt tesellisi tavrıdır.” Çoğunluk nasıl su taşınacağını öğrenmek için önce testiyi kırmalıdır. İlgiyi dağıtmakta konunun içerisindedir. “Ula bir oy sizinse, benim oyum kimedir?” repliğine değinmeden yazının sonu gelmemelidir.